تصور بازاری مالی که در آن، سرمایهگذاران قادر باشند با سهولت و تنها با چند کلیک، در کسری از ثانیه یک تابلوی نقاشی ارزشمند یا بخشی از یک برج تجاری در مرکز نیویورک سرمایهگذاری کنند، دور از ذهن نیست. این چشماندازی است که توکن امنیتی نویدبخش آن هستند. همانطور که جرمی آلر (Jeremy Allaire)، مدیرعامل Circle، بیان میکند: «توکنهای امنیتی پتانسیل این را دارند که نحوه تعامل ما با بازارهای مالی را به طور اساسی تغییر دهند».
اما توکن امنیتی چیست و چه تفاوتی با سایر توکنها دارد؟ در این مقاله از ارزیکال، به زبانی روشن و به دور از پیچیدگیهای فنی، به این پرسشها و سایر ابهامات درباره این باره پاسخ میدهیم.
توکن امنیتی (Security Tokens) چیست؟
توکن امنیتی (Security Token) نوعی دارایی دیجیتال است که نماینده مالکیت بخشی از یک دارایی واقعی و ارزشمند است. این دارایی ممکن است شامل سهام یک شرکت، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، یا حتی آثار هنری باشد. این داراییهای دیجیتال بر بستر بلاکچین ثبت میشوند و از مزایای این فناوری، نظیر شفافیت، امنیت و قابلیت انتقال آسان، بهرهمند میشوند.
توکن امنیتی را به یک گواهی مالکیت دیجیتال تشبیه میکنند. با این تفاوت که این گواهی بر بستر بلاکچین ثبت شده و از مزایای آن بهرهمند است.
عرضه اولیه توکن امنیتی (STO)
عرضه اولیه توکن امنیتی (Security Token Offering یا STO) روشی نوین برای جذب سرمایه است که در آن، شرکتها به جای عرضه سهام به روش سنتی، توکنهای امنیتی خود را عرضه میکنند. سرمایهگذاران با خرید این توکنها، در واقع بخشی از مالکیت شرکت را به دست میآورند و از منافع آتی آن بهرهمند میشوند.
وجه تمایز توکنهای امنیتی
مهمترین وجه تمایز این توکنها با سایر توکنها در این است که این توکنها صرفا یک واحد دیجیتال نیستند، بلکه نمایانگر مالکیت حقیقی بر یک دارایی واقعی هستند.
نظارت قانونی
برخلاف بسیاری از ارزهای دیجیتال، توکنهای امنیتی تحت نظارت نهادهای مالی و قوانین اوراق بهادار هر کشور قرار دارند. به بیان دیگر، STOها ملزم به رعایت مقررات مربوط به عرضه اوراق بهادار هستند. همانطور که کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) تصریح میکند: «توکن امنیتی، یک ابزار مالی قابل معامله است که نماینده ارزش ذاتی بوده و از یک دارایی خارجی و قابل معامله مشتق میشود.»
انواع توکنهای امنیتی (Security Tokens)
Security Token، طیف وسیعی از داراییها را شامل میشوند. در این بخش، به معرفی انواع اصلی این توکنها میپردازیم:
توکنهای سهام (Equity Tokens)
این توکنها نماینده مالکیت بخشی از سهام یک شرکت هستند. دارندگان این توکنها از حقوقی مشابه سهامداران عادی (مانند حق رای در مجامع و دریافت سود سهام) برخوردار میشوند.
فرض کنید یک شرکت استارتاپی در حوزه فناوریهای بلاکچین، قصد دارد از طریق عرضه این تکنولوژی (STO) سرمایه جذب کند. این شرکت ۱۰۰۰ توکن سهام منتشر میکند و هر توکن را معادل ۱٪ از سهام شرکت قرار میدهد.
اگر شما ۱۰ توکن از این شرکت خریداری کنید، مالک ۱۰٪ از سهام شرکت هستید و میتوانید در تصمیمگیریهای مجمع عمومی شرکت (متناسب با سهم خود) حق رای داشته باشید و از سود سالیانه شرکت (در صورت وجود) سهم دریافت کنید.
توکنهای بدهی (Debt Tokens)
این توکنها نماینده بدهی یک شرکت یا سازمان هستند. دارندگان آنها، در واقع به شرکت وام میدهند و در ازای آن، سود ثابتی دریافت میکنند.
مثلا یک شرکت فعال در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر برای تامین مالی پروژه ساخت یک نیروگاه خورشیدی جدید، اقدام به انتشار توکنهای بدهی میکند. این شرکت متعهد میشود که به دارندگان توکنها، سالانه ۸٪ سود پرداخت کند و پس از ۵ سال، اصل سرمایه آنها را بازگرداند.
اگر شما ۱۰۰ توکن از این شرکت خریداری کنید، در واقع به آن شرکت وام دادهاید و سالانه ۸٪ سود دریافت میکنید و پس از ۵ سال، اصل پول شما بازگردانده میشود.
توکنهای داراییهای واقعی (Asset-Backed Tokens)
این توکنها که به آنها RWA گفته میشود، نماینده مالکیت یک دارایی فیزیکی (مانند املاک، مستغلات، طلا، آثار هنری و غیره) هستند.
فرض کنید یک برج مسکونی لوکس در تهران به ارزش ۱۰۰ میلیارد تومان وجود دارد. مالک این برج به جای فروش کل ملک، آن را به ۱۰۰ هزار توکن دارایی واقعی تقسیم کند. هر توکن نماینده ۰/۰۰۱٪ از مالکیت برج است. سرمایهگذاران با خرید این توکنها، به نسبت سهم خود، از درآمد اجاره برج (در صورت وجود) و افزایش ارزش آن در آینده بهرهمند میشوند.
همچنین، این توکنها در بازارهای ثانویه معامله شده و نقدشوندگی بالایی دارند. یا توکنیزه کردن یک معدن طلا که هر توکن نماینده مقدار مشخصی طلا است. میتوانید با شناسایی بهترین ارزهای RWA و ترید یا سرمایهگذاری روی آنها، کسب سود کنید.
چرا از توکنهای امنیتی (Security Tokens) استفاده میکنیم؟
Security Token مزایای زیادی دارند که در ادامه به به بررسی آنها میپردازیم:
شفافیت
تمامی تراکنشهای مربوط به این حوزه در بلاکچین ثبت میشوند و برای عموم قابل مشاهده هستند. این امر موجب افزایش اعتماد و اطمینان در بازار میشود.
تسویهحساب سریع
انتقال مالکیت این توکنها به سرعت و بدون نیاز به واسطههایی نظیر بانکها و کارگزاریها انجام میشود. این ویژگی، کارایی معاملات را به میزان چشمگیری افزایش میدهد.
دسترسی ۲۴/۷
این بازار به صورت شبانهروزی و در تمام روزهای هفته فعال است. سرمایهگذاران در هر زمان و از هر مکان خرید و فروش توکن داشته باشند.
تقسیمپذیری
Security Token این امکان را فراهم میکنند که داراییهای گرانقیمت به واحدهای کوچکتر تقسیم شوند و سرمایهگذاران خرد نیز بتوانند در آنها سرمایهگذاری کنند.
کاهش هزینهها
حذف واسطهها در فرآیند عرضه و معامله Security Token، هزینههای مربوط به کارمزدها و سایر هزینههای اداری را به طور قابل ملاحظهای کاهش میدهد.
افزایش نقدشوندگی
این فناوری نقدشوندگی داراییهای غیرنقدی را افزایش میدهند. با توکنیزهسازی این داراییها، امکان معامله آنها در بازارهای ثانویه آسان میشود و به نقدینگی تبدیل میشوند.
دسترسی جهانی
این توکنها به سرمایهگذاران از سراسر جهان امکان میدهند تا در داراییهای مختلف سرمایهگذاری کنند و بدین ترتیب، بازارهای مالی را دموکراتیزه میکنند.
توکنهای امنیتی درمقابل توکن کاربردی
توکنهای امنیتی و توکنهای کاربردی، علیرغم اشتراک در استفاده از فناوری بلاکچین، کارکردها و ویژگیهای متفاوتی دارند.
|
ویژگی |
توکن امنیتی (Security Token) | توکن کاربردی (Utility Token) |
| هدف | نماینده مالکیت یک دارایی واقعی (سهام، بدهی، دارایی فیزیکی) | دسترسی به یک محصول یا خدمات خاص در یک پلتفرم یا اکوسیستم |
| مقررات | تحت نظارت نهادهای مالی و قانونگذاری اوراق بهادار قرار دارد. | معمولا تحت نظارت نهادهای مالی قرار نمیگیرد (مگر اینکه به عنوان توکن اوراق بهادار شناخته شود). |
| ارزش | ارزش آن به ارزش دارایی واقعی که نمایندگی میکند، وابسته است. | ارزش آن به میزان تقاضا برای محصول یا خدماتی که ارائه میدهد، بستگی دارد. |
| حقوق مالکیت | به دارندگان خود حقوق مالکیت (مانند حق رای، دریافت سود) میدهد. | معمولا به دارندگان خود حق مالکیتی نمیدهد (مگر اینکه به طور خاص طراحی شده باشد). |
| مثال | توکن سهام یک شرکت، توکن بدهی یک پروژه ساختمانی، توکن مالکیت یک قطعه زمین | توکن دسترسی به یک بازی آنلاین، توکن تخفیف در یک فروشگاه اینترنتی، توکن وفاداری یک شرکت هواپیمایی |
| ریسک | ریسک کمتر | ریسک بیشتر |
| تفاوت اصلی | توکن امنیتی نوعی اوراق بهادار دیجیتال است. |
توکن کاربردی ابزاری برای استفاده از خدمات است. |
این توکنهای امنیتی مثل سند مالکیت دیجیتال است، در حالی که توکن کاربردی بیشتر شبیه به یک کوپن تخفیف یا بلیط عمل میکند.
چه عاملی باعث امنیت میشود؟
امنیت Security Token بر سه اصل کلیدی استوار است:
بستر غیرمتمرکز و رمزنگاریشده بلاکچین
بلاکچین با ایجاد یک پایگاه داده توزیعشده و غیرقابل تغییر، تضمین میکند که تمامی تراکنشهای مربوط به این توکنها به صورت شفاف و غیرقابل انکار ثبت شوند. این ویژگی، از بروز تقلب و دستکاری در سوابق مالکیت جلوگیری میکند.
پروتکلهای خودکار قراردادهای هوشمند
قراردادهای هوشمند، با اجرای خودکار و غیرقابل تغییر مفاد توافقشده بین صادرکننده و دارندگان این فناوری، نیاز به اعتماد به واسطهها را از بین میبرند. این قراردادها طیف وسیعی از عملیات (از جمله پرداخت سود سهام، اعمال حق رای، و محدودیتهای انتقال) را به صورت خودکار مدیریت میکنند.
الزامات قانونی و مقرراتی
انطباق این تکنولوژی با قوانین و مقررات اوراق بهادار، نیازمند رعایت استانداردهای افشای اطلاعات و حمایت از سرمایهگذاران است. این موضوع ریسکهای مرتبط با سرمایهگذاری در این توکنها را کاهش داده و به افزایش اعتماد عمومی به این بازار نوظهور کمک میکند.
مزایای توکنهای امنیتی
Security Token با ارائه طیف گستردهای از مزایا در حال تغییر بازارهای مالی سنتی هستند. در ادامه، به مهمترین این مزایا میپردازیم:
شفافیت و امنیت بینظیر
به واسطه فناوری بلاکچین، تمامی تراکنشهایی که در این بستر انجام شود به صورت شفاف و غیرقابل تغییر در یک دفتر کل توزیعشده ثبت میشوند. این ویژگی هرگونه امکان دستکاری یا تقلب در اطلاعات را به حداقل میرساند و اعتماد و اطمینان را در میان سرمایهگذاران افزایش میدهد.
سرعت تسویه حساب
معاملات توکنهای امنیتی به سرعت و بدون نیاز به واسطههایی نظیر بانکها و کارگزاریها انجام میشوند. این امر باعث میشود تا فرآیند خرید و فروش داراییها به طور چشمگیری تسریع شود.
دسترسی شبانهروزی
برخلاف بازارهای سنتی، بازار توکنهای امنیتی به صورت ۲۴ ساعته در ۷ روز هفته فعال است. این ویژگی به سرمایهگذاران امکان میدهد تا در هر زمان و از هر مکان، به خرید و فروش توکنهای مورد نظر خود بپردازند.
امکان سرمایهگذاری خرد
امکان سرمایهگذاری در داراییهای بزرگ و ارزشمند را با مبالغ کم فراهم میکنند. به این ترتیب، افراد بیشتری میتوانند در بازارهای مالی مشارکت داشته باشند و از فرصتهای سرمایهگذاری متنوع بهرهمند شوند.
کاهش چشمگیر هزینهها
حذف واسطههای مالی سنتی در فرآیند عرضه و معامله این توکنها باعث کاهش چشمگیر هزینههای معاملاتی میشود. این امر به نفع سرمایهگذاران و صادرکنندگان توکن است.
افزایش نقدشوندگی داراییها
نقدشوندگی داراییهای غیرنقدی (مانند املاک و مستغلات) را به طور قابل توجهی افزایش میدهند. با تبدیل این داراییها به توکن، امکان معامله آنها در بازارهای ثانویه به سادگی فراهم میشود.
دسترسی جهانی به بازارهای سرمایه
محدودیتهای جغرافیایی برای سرمایهگذاری در این حوزه را از بین رفته است. سرمایهگذاران از سراسر جهان به راحتی در داراییهای توکنیزهشده در پلتفرمهای مختلف سرمایهگذاری میکنند.
کاهش ریسک تقلب
ماهیت غیرمتمرکز و رمزنگاریشده بلاکچین، بستر امنی را برای معاملات این توکنها فراهم میکند و ریسک تقلب و کلاهبرداری را به حداقل میرساند.
ایجاد فرصتهای نوین سرمایهگذاری
این فناوری، امکان سرمایهگذاری در داراییهایی را که پیشتر در دسترس عموم نبودند (مانند آثار هنری، مالکیت معنوی، و پروژههای خاص) فراهم میکنند و افقهای جدیدی را پیش روی سرمایهگذاران میگشایند.
معایب توکنهای امنیتی
اگرچه مزایای متعددی دارند، اما همانند هر فناوری نوظهور دیگری، با چالشها و معایبی نیز روبرو هستند که لازم است مورد توجه قرار گیرند:
پیچیدگیهای قانونی
مقررات مربوط به توکنهای امنیتی در بسیاری از کشورها هنوز در حال تدوین و تکامل است. این امر ممکن است برای صادرکنندگان و سرمایهگذاران ابهاماتی ایجاد کند و آنها را با چالشهای حقوقی مواجه سازد.
نیاز به دانش فنی
درک کامل سازوکار این تکنولوژی، نحوه عملکرد بلاکچین، قراردادهای هوشمند و سایر مفاهیم مرتبط، نیازمند دانش فنی و تخصصی است. این امر ممکن است مانعی برای ورود سرمایهگذاران غیرحرفهای به این بازار باشد.
بازار نوظهور
این بازار هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد و به اندازه بازارهای سنتی (مانند بورس اوراق بهادار) بالغ و جاافتاده نیست. این مسئله امکان دارد نقدشوندگی و عمق بازار را تحت تاثیر قرار دهد.
نوسانات قیمتی
همانند سایر داراییهای مالی، ارزش توکنهای امنیتی نیز تحت تاثیر عوامل مختلف بازار، دچار نوسانات قابل توجهی میشود. این امر، ریسک سرمایهگذاری در این توکنها را افزایش میدهد.
محدودیتهای قانونی
در برخی از کشورها، ممکن است محدودیتهایی برای خرید، فروش یا نگهداری این توکنها وجود داشته باشد. سرمایهگذاران باید پیش از ورود به این بازار، از قوانین و مقررات کشور خود در این زمینه آگاهی کامل داشته باشند.
توکنهای امنیتی و امور مالی برنامهریزیشده
این توکنهای جذاب فقط یک نسخه دیجیتال از اوراق بهادار نیستند. آنها به خاطر قراردادهای هوشمند، کارهای خیلی بیشتری انجام میدهند. این یعنی میتوانیم سیستمهای مالی بسازیم که خودشان کارها را انجام دهند، بدون اینکه ما مدام نگرانشان باشیم. این قابلیت همهچیز را در دنیای مالی تغییر میدهد.
توکنهای امنیتی، آینده سرمایهگذاری؟
این تکنولوژی به عنوان ابزاری نوین، پتانسیل ایجاد تحولات چشمگیری در بازارهای مالی را دارا هستند. این توکنها با تسهیل دسترسی به سرمایه، کاهش هزینهها، افزایش شفافیت و ایجاد فرصتهای جدید برای سرمایهگذاران و شرکتها، نقش مهمی در آینده ایفا میکنند. اگرچه چالشهایی نیز در این مسیر وجود دارد.
سوالات متداول
توکن امنیتی چیست؟
توکن امنیتی یک دارایی دیجیتال است که نماینده مالکیت بخشی از یک دارایی واقعی و ارزشمند است.
مزایای توکنهای امنیتی چیست؟
شفافیت، سرعت تسویه حساب، دسترسی شبانهروزی، امکان سرمایهگذاری خرد، کاهش هزینهها، افزایش نقدشوندگی، دسترسی جهانی، امنیت و ایجاد فرصتهای جدید.
معایب توکنهای امنیتی چیست؟
پیچیدگیهای قانونی، نیاز به دانش فنی، نوظهور بودن بازار، نوسانات قیمتی و محدودیتهای قانونی.
تفاوت توکن امنیتی با توکن کاربردی چیست؟
توکن امنیتی نماینده مالکیت یک دارایی واقعی است و تحت نظارت نهادهای مالی قرار دارد، در حالی که توکن کاربردی برای دسترسی به یک محصول یا خدمات خاص استفاده میشود.
آیا سرمایهگذاری در توکنهای امنیتی امن است؟
این تکنولوژی به دلیل استفاده از فناوری بلاکچین و نظارت نهادهای مالی، از امنیت بالایی برخوردارند، اما همانند هر سرمایهگذاری دیگری، ریسکهایی نیز به همراه دارند.
آینده توکنهای امنیتی چگونه خواهد بود؟
پیشبینی میشود که این فناوری نقش مهمی در آینده بازارهای مالی ایفا کنند و به تدریج جایگزین روشهای سنتی سرمایهگذاری شوند.
