بازار ارزهای دیجیتال پر از اصطلاحاتی است که گاهی باعث سردرگمی کاربران تازهوارد میشود. از مهمترین این اصطلاحات، کوین و توکن هستند. در این مقاله از ارزیکال به صورت جامع و کاربردی تفاوت کوین و توکن را بررسی میکنیم تا بتوانید در تصمیمگیریهای سرمایهگذاری و استفاده از ارزهای دیجیتال بهتر عمل کنید.
اگر شما هم یک کاربر تازهوارد در بازار رمز ارزها هستید و هنوز با تفاوت دقیق کوین و توکن آشنا نشدهاید؛ این مقاله مخصوص شما است. پیشنهاد میکنیم تا انتهای متن با ما همراه باشید.
مفهوم کوین (Coin)
کوین یک پول دیجیتال است که بلاکچین مخصوص به خود را دارد و به صورت مستقل فعالیت میکند. اصلیترین کاربرد کوینها این است که دقیقاً مانند پولهای رایج (مثل ریال یا دلار) برای پرداخت و معامله استفاده میشوند و میتوانید با آنها خرید کنید یا آنها را برای انتقال ارزش به دیگران بفرستید.
برای مثال فرض کنید ارز دیجیتال بیت کوین (BTC) یک کشور مستقل با واحد پولی مخصوص خود است که هیچ وابستگی به کشور دیگری ندارد. این ارز روی شبکه بلاکچینی خود خلق شده و به صورت خودمختار فعالیت دارد.
چند نمونه معروف از مثال کوینها:
- بیت کوین (BTC): اولین ارز دیجیتال که با هدف پرداخت غیر متمرکز ایجاد شده است.
- اتریوم (ETH): ارزی که علاوه بر کاربرد در پرداختها، از قراردادهای هوشمند و اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (DApps) پشتیبانی میکند.
- سولانا (SOL): بلاکچین و کوینی که برای تراکنشهای فوق سریع و ارزان ایجاد شده و شبکه مخصوص به خودش را دارد.
مفهوم توکن (Token)
برخلاف کوینها، توکن بلاکچین اختصاصی خود را ندارد و روی یک بلاکچین دیگر ایجاد و اجرا میشوند. همچنین میتواند گفت که توکنها شبیه «اپلیکیشنهای موبایل» هستند که برای اجرا به سیستمعاملی مثل اندروید یا iOS وابستهاند.
برای درک بهتر، فرض کنید شما یک اپلیکیشن (مانند اسنپ یا تپسی) را روی گوشی خود نصب میکنید. در این حالت، گوشی شما مانند بلاکچین اصلی (مثلاً اتریوم) است و اپلیکیشن نصبشده، مثل دوج کوین یا شیبا اینو توکن محسوب میشود. در واقع این توکنها از امکانات و امنیت بلاکچین اصلی استفاده میکنند.
چند نمونه معروف از مثال توکنها:
- تتر (USDT): قیمت این استیبلکوین همواره معادل یک دلار است و با استانداردهای بلاکچینهای مختلفی همچون اتریوم، ترون و بایننس ایجاد شده است.
- شیبا اینو (SHIB): یکی از محبوبترین میم کوینهای بازار که بر بستر بلاکچین اتریوم (ERC20) خلق شده است.
- یونی سواپ (UNI): یک توکن حاکمیتی است که برای مشارکت در تصمیمات صرافی یونیسواپ استفاده میشود و بر بستر بلاکچین اتریوم فعالیت میکند.
مقایسه کوین با توکن
تفاوت کوین و توکن در نحوه شکلگیری آنها نیز بسیار مشهود است. پس برای ارائه پاسخ بهتر به سوال «تفاوت کوین و توکن چیست» بهتر است به نحوه شکلگیری و منطق ایجاد هرکدام نگاهی بیندازیم.
تصور کنید یک پروژه قصد دارد راهکار کاملاً جدیدی ارائه دهد و نیازمند زیرساختی متفاوت باشد. چنین پروژهای باید بلاکچین منحصربهفرد خود را طراحی کرده و آن را از پایه ایجاد کند. مثلاً بیت کوین بهعنوان نخستین کوین بازار، با هدف ارائه یک سیستم پرداخت کاملاً غیرمتمرکز و مستقل از بانکها ایجاد شد.
بعدها، توسعهدهندگانی مانند ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، با بررسی بیت کوین متوجه محدودیتها و نقاط ضعف آن شدند و تصمیم گرفتند بلاکچین کاملاً جدیدی طراحی کنند که قابلیتهای بیشتری داشته باشد. این تلاشها منجر به ایجاد شبکه اتریوم شد؛ یعنی بلاکچینی که نهتنها مانند بیت کوین یک ارز دیجیتال بومی دارد (ETH)، بلکه بستری برای ایجاد قراردادهای هوشمند و اجرای اپلیکیشنهای غیرمتمرکز (DApps) را فراهم میکند.
در مقابل، پروژههای دیگری وجود دارند که ایدههای نوآورانهای برای استفاده از قابلیتهای موجود در بلاکچینهای بزرگ مانند اتریوم یا بلاکچین بایننس اسمارت چین با استاندارد BEP20 دارند. این پروژهها ترجیح میدهند از زیرساختها و امنیت شبکههای بلاکچینی موجود استفاده کنند تا هزینهها و زمان راهاندازی را کاهش دهند. به این ترتیب، به جای ایجاد بلاکچین مستقل، از طریق قراردادهای هوشمند، یک توکن روی شبکههای میزبان ایجاد میکنند.
برای مثال، دای (DAI) را در نظر بگیرید که بر بستر بلاکچین اتریوم و با استاندارد ERC20 ایجاد شده است. هر بار که کاربر بخواهد تراکنشی با توکن DAI انجام دهد، برای پرداخت کارمزد باید از ارز دیجیتال بومی اتریوم (ETH) استفاده کند. این موضوع باعث میشود پروژه اتریوم هم از نظر اقتصادی تقویت شود و هم به پروژههای جدید، امنیت و اعتبار بیشتری ببخشد.
جدول مقایسه کوین و توکن
توضیحات بالا تا حدی مشخص میکند که توکنها نهتنها رقیب کوینها نیستند، بلکه در موارد بسیاری به تقویت و رشد بلاکچین میزبان کمک میکنند. احتمالا تا اینجا به خوبی با فرق کوین و توکن آشنا شدهاید؛ اما اجازه دهید تا تفاوت کوین و توکن را در قالب یک جدول مقایسهای به شما ارائه کنیم.
| ویژگی | کوین (Coin) | توکن (Token) |
| بلاکچین | بلاکچین اختصاصی | روی بلاکچین میزبان ایجاد میشود |
| روش ساخت | پیچیده، نیازمند دانش فنی بالا | ساده و سریع (از طریق قرارداد هوشمند) |
| نحوه عرضه | استخراج (ماینینگ)، استیکینگ | توزیع توسط خالق و ICO و ایردراپ |
| کاربرد اصلی | پرداخت، ذخیره ارزش | کاربردهای خاص (خدمات، حاکمیتی،…) |
| کیف پول | کیف پول اختصاصی دارد | از کیف پول بلاکچین میزبان استفاده میکند |
| نمونههای معروف | بیت کوین، اتریوم، سولانا | تتر، شیبا اینو، یونیسواپ |
مهمترین بلاکچینهای میزبان توکنها
حال که تفاوت کوین و توکن را به طور کامل توضیح دادیم، باید بدانید که توکنها معمولاً روی بلاکچینهایی راهاندازی میشوند که بستر مناسبی برای ایجاد و مدیریت قراردادهای هوشمند فراهم میکنند. محبوبترین بلاکچینها برای ساخت توکن عبارتاند از:
- اتریوم (Ethereum) با استاندارد ERC20
- بایننس اسمارت چین (BSC) با استاندارد BEP20
- ترون (Tron) با استاندارد TRC20
- سولانا (Solana) با استاندارد SPL
تفاوت کیف پولها برای کوین و توکن
تفاوت کوین و توکن فقط به کاربرد و نحوه شکلگیری محدود نمیشود و ولتهای این دو ارز دیجیتال نیز با هم تفاوت دارد. در مقایسه کوین و توکن از نظر کیف پول را بیشتر توضیح میدهیم.
- کیف پول کوینها: هر کوین، کیف پول اختصاصی خود را دارد. برای مثال بیت کوین و اتریوم بههیچوجه قابل ذخیرهسازی در یک آدرس مشترک نیستند.
- کیف پول توکنها: توکنها در کیف پول بلاکچین میزبان ذخیره میشوند. مثلاً تمام توکنهای ERC20، روی کیف پولهای اتریوم ذخیره و مدیریت میشوند.
چرا توکنها به وجود آمدند؟
شاید بپرسید اگر کوینها وجود داشتند، چه نیازی به توکنها بود؟ کوینها عموما برای ایجاد یک بلاکچین کاملاً جدید طراحی شدهاند و معمولاً پروژههایی مستقل هستند که به دنبال رفع مشکلات بزرگ و پایهای در دنیای کریپتو هستند.
اما برای حل یک نیاز خاص در اکوسیستم یک بلاکچین بزرگتر ایجاد میشوند و از امکانات همان بلاکچین برای فعالیت خود بهره میبرند. به طور کلی، مهمترین دلایل بهوجودآمدن توکنها عبارتاند از:
- کاهش هزینهها و زمان ساخت: ساخت یک بلاکچین مستقل پرهزینه و زمانبر است؛ اما توکنها بهسرعت و با هزینه کم ایجاد میشوند.
- امنیت بیشتر: استفاده از بلاکچینهای معتبر مانند شبکه اتریوم، امنیت بیشتری نسبت به ساخت بلاکچین جدید دارد.
- جذب سرمایه سریعتر و سادهتر: توکنها راه سادهای برای جذب سرمایه و تأمین مالی پروژهها هستند.
انواع توکنها و کاربرد هر یک
توکنها با توجه به کاربردشان به چند دسته اصلی تقسیم میشوند. در ادامه به تفکیک هر دستهبندی را مختصرا توضیح دادهایم.
۱) توکنهای کاربردی (Utility Tokens)
انواع توکن کاربردی همچون BAT در مرورگر Brave، توکنهایی هستند که برای دسترسی به خدمات و امکانات خاص یک پلتفرم یا اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) ایجاد میشوند.
۲) توکنهای امنیتی (Security Tokens)
توکنهایی که نمایانگر دارایی واقعی مثل سهام یا ملک هستند و تحت قوانین اوراق بهادار قرار دارند، توکن امنیتی نامیده میشوند. این توکنها مالکیت بخشی از یک دارایی را نشان میدهند.
۳) توکنهای حاکمیتی (Governance Tokens)
دارندگان این توکنها حق تصمیمگیری و رأیگیری در پروژه را دارند. مثلاً ارز UNI در یونیسواپ و COMP در کامپوند، توکن حاکمیتی هستند.
۴) توکنهای ارزی و معاملاتی (Transactional Tokens)
این توکنها مانند ارز سنتی برای انجام تراکنشها و پرداختها استفاده میشوند. استیبل کوینها مثل تتر (USDT) و دای (DAI) نمونههایی از این توکنها هستند.
کوین یا توکن، مسئله این است
اصلیترین تفاوت کوین و توکن در داشتن یا نداشتن بلاکچین مستقل است. کوینها بلاکچین خود را دارند و معمولاً برای پرداخت و ذخیره ارزش استفاده میشوند، در حالی که توکنها بر بستر بلاکچینهای دیگر ایجاد میشوند و کاربردهایی متنوعتر و تخصصیتر دارند.
شناخت دقیق این دو مفهوم میتواند تصمیمگیری در سرمایهگذاری را سادهتر کند و به شما دید بهتری در فضای پیچیده ارزهای دیجیتال بدهد. امیدواریم مطالعه این مقاله از ارزیکال برای شما مفید و کاربردی بوده باشد.
سوالات متداول
کوین چیست؟
کوین یک ارز دیجیتال است که بلاکچین اختصاصی خود را دارد و معمولاً برای پرداخت و ذخیره ارزش استفاده میشود.
توکن چیست؟
توکن دارایی دیجیتالی است که روی بلاکچین دیگری ایجاد شده و کاربردهای خاصی در یک اکوسیستم یا پلتفرم دارد.
مهمترین تفاوت کوین و توکن چیست؟
تفاوت اصلی این دو نوع ارز دیجیتال در داشتن بلاکچین اختصاصی است. کوینها مستقلاند و بلاکچین اختصاصی دارند، اما توکنها روی بلاکچینهای دیگر ایجاد میشوند.
بهترین کیف پول برای نگهداری کوین و توکن کدام است؟
کیف پولهای سختافزاری مثل لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) از امنترین گزینهها برای نگهداری کوین و توکن محسوب میشوند. همچنین کیف پولهای نرمافزاری مثل تراست والت (Trust Wallet) نیز گزینه خوبی برای توکنها به حساب میآید.
