وقتی حرف از دنیای ارزهای دیجیتال میشود، معاملات مختلفی پیش پای شما قرار میگیرند. یکی از سادهترین و کمریسکترین روشها، معاملات اسپات است. این مدل معامله یعنی خرید یک دارایی و مالکیت صددرصدی آن، بدون هیچ اهرم یا قرارداد پیچیدهای. در این مطلب از ارزیکال، به این سؤال پاسخ میدهیم که معاملات اسپات چیست و چگونه انجام میشود.
همه چیز درباره معاملات اسپات
پیش از آنکه شروع کنیم جا دارد اشاره کنیم که هدف ما پیشنهاد معاملات اسپات برای ورود به بازارهای معاملاتی نیست!
معاملات اسپات (Spot Trading) همان چیزی است که در وهله اول به ذهن بیشتر ما میرسد. منظورمان «خرید و فروش دارایی بهصورت لحظهای، بدون هیچ شرطوشروط اضافه» است! در این نوع معامله، شما با پرداخت پول، همان لحظه مالک دارایی میشوید و آن را دریافت میکنید. جالب است بدانید که مدل معاملاتی اسپات با عنوان «معاملات نقطه ای» هم شناخته میشود.
معامله اسپات به زبان سادهتر، یعنی خرید و فروش مستقیم یک دارایی با پرداخت آنی. هیچ قرضی در کار نیست و از ابزارهای پیچیده خبری نیست. این معاملات شفاف و سادهاند؛ یک معامله واقعی در لحظه انجام میشود.
بهعنوان یک مثال قابل درک، خرید بیتکوین در صرافی را در نظر بگیرید. فرض کنید میخواهید بیتکوین بخرید. به صرافی مراجعه میکنید، مقدار مورد نظر را در نظر میگیرید و عملیات پرداخت را انجام میدهید. در همان لحظه، بیتکوین به کیف پول شما واریز میشود و این یک معامله، نامش «اسپات» است! بسیاری از انواع مختلف سفارشات اسپات همینطوری انجام میشوند.
مطالعه بیشتر: ترید چیست؟
تفاوت معاملات اسپات با فیوچرز چیست؟
خرید اسپات، شبیه خرید نان از یک نانوایی است. شما پول میدهید، کالا را دریافت میکنید، و معامله تمام میشود. اما در معاملات فیوچرز شما فقط روی قیمت شرط میبندید و عملاً مالک چیزی نمیشوید. در معاملات اسچات ارز را میخرید تا از رشد قیمت آن سود ببرید؛ اما در معاملات فیوچرز بر روی قیمت قرارداد ایجاد میکنید تا از نوسانات آن مسب سود کنید. ایت مهمترین نکته در تفاوت اسپات و فیوچرز است.
بیایید در ادامه به چند ویژگی مهم از معاملات اسپات بپردازیم و تفاوت آن با فیوچرز را بررسی کنیم.
مالکیت واقعی در معاملات Spot
در این مدل معامله، وقتی خریدی انجام میدهید، دارایی کاملاً متعلق به شماست. برخلاف معاملات اهرمی، که فقط روی تغییرات قیمت شرطبندی میکنید، در معاملات اسپات کنترل کامل دارایی در اختیار شماست.
عدم وجود اهرم و کاهش ریسک
برخلاف معاملات فیوچرز، در اسپات خبری از لوریج نیست. این یعنی امکان از دست دادن کل سرمایه در یک لحظه وجود ندارد. شما فقط به اندازه پولی که پرداخت کردهاید، معامله میکنید.
تعریف نشدن مفهوم «تاریخ انقضا»
در معاملات اسپات، شما مالک دارایی هستید و هیچ محدودیت زمانی برای فروش ندارید. هر زمان که خواستید، میتوانید بفروشید. این ویژگی، اسپات را به گزینهای مناسب برای سرمایهگذاریهای بلندمدت تبدیل میکند.
جایگاه معاملات اسپات در بازارهای مختلف
معاملات اسپات در بازار بورس همان خرید و فروش سهام است. در فارکس، معاملات اسپات یعنی خرید آنی ارزها. در ارز دیجیتال، معاملات اسپات یعنی خرید مستقیم رمزارزها. این روش، پایه و اساس بازارهای مالی است. قیمت اسپات همان قیمتی است که در لحظه برای خرید یا فروش اسپات پرداخت میشود. این قیمت در هر ثانیه تغییر میکند و وابسته به عرضه و تقاضاست.
تعریف قیمت اسپات
قیمت اسپات، مبلغی است که یک دارایی دقیقاً در همان لحظه در بازار ارزش دارد. مثلاً اگر بیتکوین در لحظه 90 هزار دلار باشد، این یعنی قیمت اسپات آن 90 هزار دلار است. قیمت اسپات توسط عرضه و تقاضا تعیین میشود.
یادتان باشد که هر چقدر خریداران بیشتر باشند، قیمت بالا میرود. هرچه فروشندگان بیشتر باشند، قیمت کاهش مییابد. فرض کنید میخواهید طلا بخرید. قیمت هر گرم طلا در لحظه ۲ میلیون تومان است. این یعنی قیمت اسپات طلا همان لحظه ۲ میلیون تومان است.
نحوه خرید اسپات در صرافیهای مختلف
معاملات اسپات در بازار ارزهای دیجیتال به دو روش کلی انجام میشود. از طریق صرافیهای متمرکز (CEX) یا صرافیهای غیرمتمرکز (DEX). هدف ما در این قسمت از مقاله، مقایسه صرافی متمرکز و غیرمتمرکز نیست. هر کدام از این روشها مزایا و چالشهای خاص خود را دارند و انتخاب بین آنها بسته به نیازها و سطح تجربه شما در بازار است. در ادامه، نحوه عملکرد صرافی اسپات و مراحل انجام معاملات اسپات را بررسی میکنیم.
۱) معاملات اسپات در صرافیهای متمرکز (CEX)
صرافیهای متمرکز، پلتفرمهایی هستند که بهعنوان واسطه بین خریداران و فروشندگان عمل میکنند. در این صرافیها، کاربران ابتدا حسابی ایجاد میکنند، داراییهای خود را به صرافی واریز میکنند و سپس از طریق دفتر سفارش، معاملات خود را انجام میدهند.
مزایای معامله اسپات در صرافیهای متمرکز:
- نقدشوندگی بالا: حجم معاملات در صرافیهای متمرکز معمولاً بسیار بالاست؛ بنابراین، کاربران میتوانند بدون مشکل داراییهای خود را خرید و فروش کنند.
- رابط کاربری آسان: این صرافیها اغلب رابطهای کاربری ساده و امکانات متعددی برای معاملهگران فراهم میکنند.
- ابزارهای تحلیلی پیشرفته: نمودارهای قیمت، اندیکاتورها و ابزارهای تحلیلی حرفهای در اختیار معاملهگران قرار میگیرد. همچنین، میتوانید از ربات اسپات گرید هم استفاده کنید.
چالشهای معاملات در صرافیهای متمرکز:
- وابستگی به شخص ثالث: کنترل داراییهای کاربران در اختیار صرافی است؛ بنابراین خطراتی مثل هک شدن یا مسدود شدن حسابها وجود دارد.
- نیاز به احراز هویت: اکثر صرافیهای بزرگ برای دسترسی کامل به امکانات خود، کاربران را ملزم به انجام فرآیند احراز هویت (KYC) میکنند.
۲) معاملات اسپات در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX)
صرافیهای غیرمتمرکز به کاربران این امکان را میدهند که بدون نیاز به واسطه، مستقیماً با یکدیگر اسپات چیست معامله کنند. در این صرافیها، داراییها در کیف پول شخصی کاربران باقی میماند و معاملات از طریق قراردادهای هوشمند انجام میشود که صرافی Uniswap پرچمدار آنهاست.
مزایای معامله اسپات در صرافیهای غیرمتمرکز:
- کنترل کامل دارایی: کاربران کلید خصوصی کیف پول خود را در اختیار دارند و نیازی به واریز وجه به صرافی نیست.
- حریم خصوصی بالا: معمولاً نیازی به احراز هویت نیست و کاربران میتوانند ناشناس باقی بمانند.
- امنیت بیشتر: از آنجایی که داراییها در اختیار کاربران است، احتمال هک شدن داراییها توسط صرافی وجود ندارد.
چالشهای معاملات در صرافیهای غیرمتمرکز:
- نقدشوندگی کمتر: در مقایسه با صرافیهای متمرکز، نقدشوندگی برخی از صرافیهای غیرمتمرکز پایینتر است.
- رابط کاربری پیچیدهتر: برخی از این صرافیها برای مبتدیان سختتر قابل استفاده هستند.
- کارمزدهای متغیر: هزینههای تراکنش به دلیل استفاده از قراردادهای هوشمند میتواند بالا باشد.
آموزش اسپات بهصورت گامبهگام
برای ورود به بازار اسپات و انجام معاملات، باید مراحل مشخصی را طی کنید. این مراحل بسته به نوع صرافی (متمرکز یا غیرمتمرکز) ممکن است کمی متفاوت باشد، اما اصول کلی آموزش معاملات اسپات یکسان است:
۱) انتخاب یک صرافی معتبر
در اولین قدم، باید یک صرافی مناسب و معتبر را برای انجام معاملات خود انتخاب کنید. بعضی از عوامل مهم در انتخاب صرافی عبارتاند از:
- کارمزدهای مناسب
- امنیت بالا و سابقه خوب
- حجم معاملات و نقدشوندگی مناسب
- پشتیبانی از جفتارزهای مورد نظر شما
۲) ایجاد حساب و تأمین موجودی
در صرافیهای متمرکز، پس از ثبتنام و احراز هویت، باید دارایی خود را به کیف پول صرافی واریز کنید. در صرافیهای غیرمتمرکز، کافی است کیف پول شخصی خود را به صرافی متصل کنید.
۳) انتخاب جفتارز و بررسی دفتر سفارش
پس از تأمین موجودی، باید جفتارز مورد نظر خود را انتخاب کنید. برای مثال، اگر قصد خرید بیتکوین با تتر دارید، باید جفت BTC/USDT را انتخاب کنید. سپس دفتر سفارش (Order Book) را بررسی کنید تا قیمتهای پیشنهادی خریداران و فروشندگان را ببینید.
۴) ثبت سفارش خرید یا فروش در معامله اسپات
برای اینکه بدانید راز اسپات در ارز دیجیتال چیست، یادتان باشد که دو نوع سفارش اصلی در معاملات اسپات وجود دارند. این سفارشها عبارتاند از:
- سفارش بازار (Market Order): سفارش شما بلافاصله با بهترین قیمت موجود در دفتر سفارش انجام میشود.
- سفارش محدود (Limit Order): شما قیمت مدنظر خود را مشخص میکنید و سفارش تنها زمانی انجام میشود که بازار به آن قیمت برسد.
۵) مدیریت دارایی پس از خرید
پس از انجام معامله ارز دیجیتال اسپات، دارایی در کیف پول صرافی یا کیف پول شخصی شما قرار میگیرد. توصیه میکنیم که داراییهای خود را در کیف پولهای امن نگهداری کنید. مخصوصاً اگر قصد سرمایه گذاری با دیدگاه بلندمدت دارید.
دفتر سفارش (Order Book) چیست؟
Order Book یا دفتر سفارش یکی از مهمترین ابزارهای معاملاتی در بازار اسپات است. دفترهای سفارش، تمام سفارشهای خرید و فروش ثبتشده را نشان میدهد و به معاملهگران کمک میکند تا تصمیمات بهتری بگیرند. این دفتر سفارش از دو بخش اصلی تشکیل شده است که عبارتاند از:
- سفارشهای خرید یا اصطلاحاً بید (Bid): این سفارشها توسط خریداران ثبت میشوند. هرچه عدد بید بالاتر باشد، خریداران حاضرند قیمت بیشتری برای خرید بپردازند.
- سفارشهای فروش یا اصطلاحاً اَسک (Ask): این سفارشها توسط فروشندگان ثبت میشوند. هرچه عدد Ask پایینتر باشد، فروشندگان مایلاند دارایی خود را با قیمت کمتری بفروشند.
چگونه از دفتر سفارش استفاده کنیم؟
دفتر سفارش اطلاعات ارزشمندی درباره میزان عرضه و تقاضا ارائه میدهد. اگر سفارشهای خرید زیادی در یک قیمت خاص وجود داشته باشد، آن سطح بهعنوان یک حمایت قوی عمل میکند. بالعکس، اگر تعداد زیادی سفارش فروش در یک قیمت خاص وجود داشته باشد، آن سطح احتمالاً یک مقاومت قوی است.
نگاهی به قدرت نقدشوندگی در معاملات اسپات
نقدشوندگی، مفهوم نقدینگی یا Liquidity از مهمترین فاکتورها در بازار اسپات است. هرچه میزان نقدشوندگی یک بازار بالاتر باشد، معاملات با سرعت بیشتری انجام میشود و نوسانات قیمتی شدید به مراتب کاهش پیدا میکند.
اما چرا نقدشوندگی اهمیت دارد؟ چونکه:
- معاملات سریعتر انجام میشوند: در بازارهای نقد، خرید و فروش بدون تأخیر انجام میشود.
- اختلاف قیمت کمتر است: در بازارهای نقدشونده، تفاوت بین قیمت خرید (Bid) و فروش (Ask) کم است.
- نوسانات غیرمنتظره کم میشوند: اگر نقدشوندگی کم باشد، ممکن است با یک سفارش بزرگ، قیمت بهشدت تغییر کند.
برای پیدا کردن بازارهای نقدشونده، مراحل زیر را به ترتیب پشت سر بگذارید:
- صرافیهای معتبر با حجم معاملات بالا انتخاب کنید.
- از ابزارهای تحلیلی برای بررسی اختلاف قیمت Ask و Bid استفاده کنید.
- حجم معاملات را بررسی کنید؛ هرچه بیشتر باشد، نقدشوندگی بالاتر است.
ویژگیهای مثبت و مزایا اسپات چیست؟
با توجه به ویژگیهای مهم مدل معاملاتی اسپات در بازارهای مختلف، از جمله مزایای اسپات باید به این موارد اشاره کنیم:
- سادگی و شفافیت: معاملات اسپات پیچیدگیهای معاملات آتی را ندارد و دیگر دغدغه مارجین در فیوچرز مطرح نییست. شما دارایی را خریداری میکنید و آن را در کیف پول خود نگه میدارید. آن هم بدون نگرانی از انقضای قراردادها یا مدیریت اهرم.
- عدم نیاز به اهرم (Leverage-Free): در معاملات اسپات، شما فقط به اندازه سرمایهای که دارید، خرید و فروش میکنید. این یعنی ریسک لیکوئید شدن (از دست دادن کل سرمایه به دلیل اهرم) وجود ندارد.
- نقدشوندگی بالا: در صرافیهای معتبر، بازارهای اسپات معمولاً نقدشوندگی بالایی دارند. این یعنی میتوانید در هر لحظه دارایی خود را به پول نقد یا سایر رمزارزها تبدیل کنید.
- ریسک پایینتر نسبت به معاملات مارجین (Margin) و فیوچرز (Futures): در معاملات اسپات از اهرم استفاده نمیشود. بنابراین، نوسانات شدید بازار، جلوی از دست رفتن سرمایه را میگیرند. در بدترین حالت، ارزش دارایی شما کاهش مییابد، اما از بین نمیرود.
- امکان سرمایهگذاری بلندمدت: سرمایهگذاران میتوانند داراییهای خود را در کیف پولهای امن نگهداری کنند و در بلندمدت از رشد قیمتها سود ببرند. این روش برای افرادی که دیدگاه سرمایهگذاری دارند، جذابیت دارد.
مهمترین معایب معاملات اسپات که باید بدانید
معایب اسپات چیست؟ این نوع معامله هم مثل تمامی مدلهای معاملاتی دیگر در بازار، علاوه بر مزیت، چالش و محدودیت نیز دارد. از جمله مهمترین معایب اسپات که باید بدانید، عبارتاند از:
- نوسانات قیمت: بازار رمزارزها بهشدت نوسانی است. معاملات اسپات نسبت به معاملات اهرمی ریسک کمتری دارد، اما همچنان امکان کاهش شدید قیمت داراییها حس میشود.
- نیاز به سرمایه اولیه بیشتر: چون در معاملات اسپات امکان استفاده از اهرم وجود ندارد، معاملهگران باید سرمایه بیشتری برای ورود به بازار داشته باشند. مثلاً اگر بخواهید ۱ بیتکوین بخرید، باید قیمت کامل آن را بپردازید.
- سود کمتر در مقایسه با معاملات اهرمی: در معاملات مارجین و فیوچرز، امکان چند برابر کردن سود (و البته ضرر) با استفاده از اهرم وجود دارد. اما در معاملات اسپات، میزان سود مستقیماً به مقدار سرمایه و میزان رشد قیمت دارایی بستگی دارد.
- امکان از دست دادن فرصتهای بازار: در بازارهای خرسی (نزولی)، نگهداشتن دارایی در معاملات Spot میتواند منجر به ضرر شود. در حالی که در معاملات فیوچرز، معاملهگران میتوانند از کاهش قیمتها نیز سود ببرند.
- کارمزدهای برداشت و تبدیل دارایی: اگرچه کارمزدهای معاملات اسپات معمولاً پایین است. اما هزینههای برداشت از صرافی و تبدیل رمزارزها به فیات روی سود نهایی تأثیر میگذارند.
آیا معاملات اسپات، دروازهای مطمئن به دنیای کریپتو هستند؟
اسپات تریدینگ سادهترین و شفافترین راه ورود به بازار ارزهای دیجیتال هستند. در این روش، شما دارایی را مستقیماً میخرید و مالک واقعی آن میشوید. برخلاف معاملات اهرمی، ریسک لیکوئید شدن وجود ندارد و امکان سرمایهگذاری بلندمدت فراهم است. البته این روش معایبی هم دارد؛ از جمله نیاز به سرمایه اولیه بیشتر و محدودیت در سودآوری سریع.
حالا که میدانید اسپات چیست، باید یک صرافی معتبر انتخاب کنید. همچنین، استراتژی معاملاتی داشته باشید و در فرصتهای بازار شیرجه بزنید! البته یادتان نرود که این مطلب از ارزیکال به هیچ عنوان، پیشنهاد یا رد کردن روش معاملاتی اسپات نیست. از این مطلب، صرفاً برای تقویت دانش معاملاتیتان کمک بگیرید.
سؤالات متداول
معاملات اسپات چیست؟
معاملات اسپات روشی برای خرید و فروش مستقیم ارزهای دیجیتال است. در این روش، دارایی بلافاصله به کیف پول خریدار منتقل میشود.
کیف پول اسپات چیست؟
کیف پول Spot شبیه حساب بانکی شماست و اجازه ارسال، دریافت و ذخیره رمزارزها را فراهم میکند.
تفاوت فیوچرز و اسپات در ترید چیست؟
برای درک تفاوت اسپات و فیوچرز باید به دارایی نگاه کنید. در معاملات اسپات، شما دارایی واقعی را خریداری میکنید. اما در معاملات فیوچرز (آتی)، یک قرارداد معاملاتی را میخرید که تاریخ انقضا و اهرم دارد.
آیا معاملات اسپات برای مبتدیان مناسب است؟
بله، چون نسبت به معاملات اهرمی یا فیوچرز ریسک پایینتری دارد و پیچیدگیهای کمتری در مدیریت سرمایه ایجاد میکند.
